Metaverse Nedir?
Metaverse, bilgisayar tarafından oluşturulan sürükleyici, etkileşimli sanal dünyadır. Metaverse’in neye benzeyeceği veya kullanıcıların onunla nasıl etkileşime gireceği konusunda fikir birliği olmamasına rağmen, günümüzde Ready Player One filmindeki gelişmiş sanal dünya, bu kavramı açıklamak için genellikle bir örnek olarak kullanılır.
“Metaverse” ilk olarak Neal Stephenson’ın 1992 yılında yazdığı cyberpunk temalı bilim kurgu romanı Parazit’te (Snow Crash) kullanılan bir kavramdır. Kitapta insanlar, distopik medeniyette şirketlerin yönettiği toplumun zorlu koşullarından kaçmak için kapsamlı bir sanal dünyaya girmek için VR başlıklarını kullanır. Neal Stephenson’ın metaverse’i, duyusal tabanlı internetin ürkütücü derecede ileri görüşlü bir tahminidir.
Metaverse’e Giriş
Temel olarak, bir tür kimlik doğrulamasından sonra, metaverse kullanıcıları sanal ortamı keşfetmek için kendi avatarlarını kullanır. Böyle kapsamlı bilgi işlemi destekleyen teknolojiler şunları içerir:
- VR (Sanal Gerçeklik) başlıkları
- Akıllı sensörler
- Kripto paralar
- Merkezi olmayan akıllı sözleşme (smart contract) platformları
- Beyin-bilgisayar arayüzleri
- NFT’ler
- Hologramlar
- Dijital ikizler
- Arttırılmış gerçeklik
Metaverse’in yeni gelir akışları yaratması bekleniyor, çünkü şirketlere ürün ve hizmetleri tanıtmanın yeni bir yolunu sunarken, aynı zamanda kullanıcı etkileşimleri tarafından oluşturulan yeni veri türlerini toplamalarına izin verecek. Bununla birlikte, bu yeni teknoloji, birçok teknolojik zorlukları ve sosyal endişeleri de beraberinde getiriyor.
Microsoft, Facebook (Meta olarak değiştirildi), Nvidia ve Roblox genellikle metaverse alanında öncüler olarak gösteriliyor. Bu şirketler, sanal gerçeklik teknolojilerindeki araştırma ve geliştirmeleriyle tanınır, ve şu anda metaverse’te kullanıcı tarafından oluşturulan veri türlerinden para kazanmanın yollarını araştırıyorlar.
Gelecekteki araştırmaların, günümüzün metaverse uygulamalarına engeller koyan mevcut bant genişliği, başlık ve dokunsal hususların üstesinden gelmeye odaklanması bekleniyor.
İnternetin geleceğine ilişkin bu vizyonun büyük ölçüde Meta gibi dev teknoloji şirketleri tarafından şekillendirildiği görülüyor.
Gayrimenkul ve Metaverse
Çok uzun yıllar boyunca metaverse, bilim kurgu teknolojisi olarak sınıflandırılmıştır. Kullanıcıların çok boyutlu dijital ortamlara giriş fikri, fantezi ve bilim kurgu malzemesi olarak kabul ediliyordu.
Ancak teknolojideki bir zamanlar teorik olan diğer birçok gelişme gibi, sanal gerçeklik teknolojileri de gelişerek yaygınlaşmaya başladı. İnsan yaratıcılığının, ustalığının ve emeğinin yardımıyla daha önce mümkün olmayan birçok senaryonun gerçekleştiğini görüyoruz.
Sanal gerçeklik ve oyun alanındaki gelişmeleri çoğumuz takip ediyoruz. NFT’ler, merkezi olmayan kripto paralar ve akıllı sözleşme platformları ile bağlantılı tüm alanlarda dijital evrenin ne kadar hızlı genişlediğini görebiliyoruz.
Metaverse olarak bilinen dijital ortamı da son zamanlarda sıkça duymaya başladık. Sürükleyici dijital kavramlar, günlük yaşam fikrimizi yeniden yapılandırıyor. Büyüme ve ivme kazanan bu teknoloji alanları, gayrimenkul alanına da giriş yaptı, ve insanlar metaverse’teki arsalara yatırım yapmaya başladı. Elbette bu projelerin büyük kısmı daha şimdiden başarısızlığa uğramaya başladı, bu yüzden dikkatli olmanızı şiddetle öneriyoruz.
Metaverse’te Arsa Fiyatları Ne Kadar?
İleri görüşlü olmak için çabalayan gayrimenkul girişimcileri, bu dijital geleceğe kesinlikle inanıyorlar: tamamen online üzerinden erişilebilen arsalar. Bazı girişimciler de böyle arazilere geleneksel gayrimenkule yatırım yapar gibi büyük paralar harcıyorlar. Bazı aracılar metaverse’te lüks arsalar satmaya başladılar bile. Ve tıpkı geleneksel yatırımlar gibi, bu arsalara olan talep arttıkça değerleri de artıyor. Aslında, piyasa değerine göre en popüler metaverse’lerden ikisi yaklaşık 1.5 milyar dolarlık piyasa değerine sahip Decentraland ve yaklaşık 1.2 milyar dolarlık piyasa değerine sahip The Sandbox’tur. Decentraland platformunda arsa fiyatları ortalama 7,000 dolar. The Sandbox’ta ise arsa fiyatları 2,400 dolardan başlamaktadır.
Dijital arsa ve sanal gayrimenkuller, yalnızca potansiyel olarak sınırsız olanaklar getirmekle kalmaz, aynı zamanda NFT olarak satın alınabilir. Artık metaverse’teki arazi parsellerini satın alabileceğimiz ve bunlardan pasif kira geliri elde edebileceğimiz bir zamanda, gerçek dünya coğrafyasındaki sınırlamaların önemi azalıyor gibi görünüyor.
Metaverse Oyunları ve NFT’ler
Oyun açısından, The Sandbox’ta arazi satın alan Atari gibi dev markaları zaten görüyoruz. Yatırımcılar, yaklaşık 150 milyar dolar değerinde olan ve hızla büyüyen oyun pazarından yararlanmaya yönelik heveslerini şüphesiz sürdürmeye devam edecekler.
Yalnızca tek platform yerine, metaverse’in potansiyel olarak sınırsız oyun seçeneği sunması gayet mümkündür.
Gerçek parayla oynadığınız bir model olan P2E’den (Play to Earn veya Para Kazanmak için Oyna) bahsetmeden oyundan söz edemeyiz. Blockchain teknolojisi tarafından korunan NFT’ler, sahip olabileceğiniz benzersiz ürün tekliflerini genişlettikçe eğlence sektöründe de kullanılmaya devam edecektir. En popüler metaverse oyunlarından bazıları aşağıda listelenmiştir.
- Decentraland
- The Sandbox
- My Neighbor Alice
- Illuvium
- Alien Worlds
Decentraland
Ari Meilich ve Esteban Ordano tarafından geliştirilen Decentraland, kullanıcılara içerik oluşturmak, dünyaları keşfetmek ve merkezi olmayan platformda kripto para alım-satımı yapmak için birden fazla ortam sağlayan üç boyutlu sanal evrendir.
Decentraland gibi platformlar, VR deneyimlerini daha birleşik, doğallaştırılmış ve çok yönlü hale getiriyor. Kullanıcılar sadece oyun oynamak yerine oyun dünyasındaki diğer kullanıcılarla tanışabilir, diğer VR ortamlarına geçebilir, tanıştıkları insanlarla yeniden bağlantı kurabilir, ticaret yapabilir ve özelleştirilmiş avatarlar aracılığıyla kendilerini ifade edebilirler. Başka bir deyişle, Decentraland gerçek dünyanın dinamiklerini VR’de yeniden yaratıyor.
Decentraland’in bir diğer özelliği de, tek bir kişi, şirket veya kuruluş tarafından sahip olunmaması veya yönetilmemesidir. Platformun yönetimi, platforma katılan ve büyük kararlar için düzenli oylar ve seçimlerle dijital ekonomiye katkıda bulunan herkes arasında dağıtılmıştır.
Microsoft ve Meta Platforms gibi dev şirketler kendi metaverse platformunu oluşturmaya çalışıyor, ancak Decentraland ilk hamle avantajına sahiptir.
The Sandbox
The Sandbox, kullanıcıların Ethereum’un blockchain’ine dayalı dijital varlıkları oluşturabilecekleri, satın alabilecekleri ve satabilecekleri sanal bir dünyadır. Platform ayrıca SAND token (platformun kendi kripto parası) ile oyun deneyimlerinden para kazanma olanağı da sunuyor.
2011 yılında Sandbox’u geliştirmeye başlayan Sebastien Borget ve Arthur Madrid’in amacı hızla büyümeye devam eden oyun sektöründen yararlanmaktı. Kullanıcıların blockchain tabanlı varlıklar oluşturmasını ve paylaşmasını sağlayacak sanal bir evren yaratmak istediler. SAND token, kullanıcılara oyun içi deneyimler üzerinde tam kontrol sağlamanın yanı sıra Sandbox’taki oyun içi varlıklardan para kazanmanın temelini oluşturur.
My Neighbor Alice
Blockchain oyunları, gelecekte daha gelişmiş oyunlar sunmaya yönelik birçok projeyle gelişen ekosistemdir. My Neighbor Alice bunlardan biri.
My Neighbor Alice, Ocak 2021’in başlarında Steam’de yayımlandıktan sonra hızla popülerlik kazanmıştır, ve birçok site bu projeyi yatırım yapmak ve oynamak için en iyi kripto oyunları arasında listelemiştir. Proje, hem kripto para ile uğraşan hem de kripto para ile ilgilenmeyen birçok insanın ilgisini çekmeyi başarmıştır.
My Neighbor Alice, Farmville ve Animal Crossing’e benzer kavramları benimser, ve kullanıcıların platformda oyun içi NFT’ler toplamalarına ve arazi parsellerini (NFT’ler tarafından da temsil edilir) yönetmelerine olanak tanır. Oyun, ALICE metaverse’inde kullanıcıların arsa satın almak ve kreasyonlar inşa etmek için kullanabilecekleri basit araçlar sunuyor, aynı zamanda, NFT’leri takas etmek veya çevirmek isteyen kripto meraklıları için sağlam DeFi öğeleri de içeriyor.
My Neighbor Alice, VR oyunlarının öncüsü olarak bilinen ve oyun ekosisteminde arttırılmış gerçeklik teknolojilerini denemeye karar veren İsveç’teki interaktif oyun stüdyosu Antler Interactive tarafından geliştirilmektedir. Antler, oyun içi DeFi özelliklerini uygulamak için Chromia platformunda My Neighbor Alice’i geliştirmeye devam ediyor.
Oyuncular bu oyunda sanal çiftlikler ve evler inşa edebilir ve oyun içi karakterleri aracılığıyla diğer oyuncularla etkileşim kurabilir.
Illuvium
Illuvium, Ethereum platformunun üzerinde geliştirilen MMORPG (Devasa Çok Oyunculu Online RPG) NFT oyunudur. Illuvium’da oyuncular, bölgeleri ortaya çıkarmak ve bölge halkı ile savaşmak için fantastik bir açık dünyayı keşfedebilir.
Blockchain tabanlı kripto oyunu olan Illuvium, kullanıcıların kendilerini “para kazanmak için oynama” (Play-to-Earn) özelliğine kaptırabilecekleri olası yeni gelir akışı fırsatları sağlayarak geleneksel oyunlardan daha fazlasını sunuyor. Rol yapma konseptiyle, Illuvium’daki herkes, bilinmeyen bir uzaylı diyarını keşfeden bir karakter olarak oynuyor. Bunlar, Illuvium oyunu hakkında bilmeniz gereken temel bilgilerdir.
Alien Worlds
Alien Worlds’ta kullanıcılar, çeşitli değerlere ve arzlara sahip bir dizi dijital varlık kazanmak için savaşırlar. Kullanıcılar ödüller kazanmak için oyunlara katılabilir. Oyuncular, Trilium veya TLM tokenlara sahip olarak gezegensel DAO’larda (Decentralized Autonomous Organization veya merkezi olmayan otonom organizasyon) oy kullanabilirler. Ekosistemde hepsi farklı şekillerde yapılandırılmış ve farklı insanlar tarafından yönetilen altı gezegen bulunuyor.
Proje beş ana unsurdan oluşmaktadır. Birincisi, kullanıcıların benzersiz varlıklarıyla oynayabilecekleri metaverse’tir. İkincisi, kullanıcılar gezegensel seçimlerde oy kullanmak için TLM tokenlarını staking için kullanabilir. Kullanıcılar, TLM’lerini stake ederek, seçilen gezegenin ödül havuzunu arttırabilir. Seçmenler, meclis adayları için haftalık seçimlere katılabilecekleri gibi, hazinenin nasıl dağıtılacağı konusunda da oy kullanabilir. Stake edilen TLM ne kadar fazlaysa, kullanıcı belirli bir gezegene bağlılık yemini edebilir ve böylece daha fazla ödüle erişebilir.
Metaverse Teknolojisi Üzerinde Çalışan Şirketler
Metaverse, küresel teknoloji pazarındaki en sıcak terimdir. Kendi platformlarını geliştiren şirketler, kullanıcıların dijital dünyada birbirleriyle verimli ve etkili bir şekilde etkileşim kurmasını sağlamak için yenilikler ve yeni özellikler oluşturmaya odaklanıyor. Metaverse teknolojisi üzerinde çalışan en büyük şirketlerden bazıları aşağıda listelenmiştir.
- Meta
- Microsoft
- NVIDIA
- Epic Games
- Roblox Corporation
Meta, kullanıcıların gerçek zamanlı üç boyutlu sanal dünyaların geniş ağına katılmaları için yeni platform geliştiren şirkettir.
Microsoft, Mesh platformunun üzerinde çeşitli metaverse projeleri ve uygulamaları geliştirmeye odaklanan popüler şirkettir.
NVIDIA, Meta ile anlaşma yapan en büyük şirketlerden biridir.
Epic Games, önemli bir geliştirme ve yenilik dalgasıyla kendi metaverse sistemini geliştiren azimli şirketlerden biridir.
Roblox Corporation, oyuncuların kendi dijital ve etkileşimli dünyalarını yaratmalarını sağlamak için açık oyun platformu sunarken, aynı zamanda metaverse teknolojisine de odaklanmaktadır.
Metaverse ile İlgili Bilim Kurgu Kitapları
Metaverse projeleri henüz ilkel olduğu için, gerçek metaverse’in nasıl olması gerektiğini ancak bu konu ile ilgili kitapları okuyarak ve filmleri izleyerek anlayabiliriz. Metaverse ile ilgili en iyi bilim kurgu kitapları aşağıda listelenmiştir.
- Parazit – Neal Stephenson
- Başlat (Ready Player One) – Ernest Cline
- Otostopçunun Galaksi Rehberi – Douglas Adams
- Neuromancer – William Gibson
- Hayalet Program Daemon – Daniel Suarez
Metaverse Hakkında En İyi Filmler
Bazılarımız kitap okumayı sevmeyiz, sıkıcı buluruz. Peki metaverse hakkında en iyi bilim kurgu filmlerini izlerken de sıkılacak mısınız? Büyük ihtimalle hoşunuza gidecektir. Belki bazılarını izlemişsinizdir, tekrar izlemekte yarar var, çünkü bu sefer muhtemelen metaverse kavramına daha çok dikkat edeceksiniz. Metaverse ile ilgili en iyi bilim kurgu filmlerinden bazıları aşağıda listelenmiştir.
- Matrix serisi (1999 – 2021)
- The Thirteenth Floor (1999)
- Başlat: Ready Player One (2018)
- Tron serisi (1982 – 2010)
- Gerçek Kahraman (2021)
Matrix serisi
Sanal gerçeklikle ilgili bilim kurgu filmi deyince akla gelen ilk şaheser Matrix serisidir. Daha önce sanal dünyalarla ilgili birçok film piyasaya sürülse de, Matrix serisi, 1999’da serinin ilk filminin vizyona girmesiyle konsepti gerçekten daha geniş ana akım izleyici kitlesine ulaştırmayı başarmıştır. Keanu Reeves, bulunduğu dünyanın aslında gerçek olmadığını keşfeden hacker Neo’yu canlandırıyor. Serinin evreni bağlamında, Matrix, insanlıkla yapılan savaşın ardından yapay zeka tarafından yaratılan metaverse’tir.
The Thirteenth Floor
The Thirteenth Floor, 1999 yılında Los Angeles’ta geçen bir bilim kurgu gerilim filmidir. Filmde, teknoloji şirketinin patronu Hannon Fuller öldürülüyor, ana şüpheli ise onun himayesindeki Douglas Hall’dır. Fuller’ın şirketi, 1937’de Los Angeles’ı simüle eden sürükleyici bir VR sistemini geliştiren firmadır. Cinayet soruşturması sırasında Hall, simülasyonu kapatmak için Hannon’un kızı Jane Fuller ile tanışır.
Başlat: Ready Player One
Aynı adlı 2011 romanına dayanan Ready Player One, sanal gerçeklik öncüsünün ölümünün ardından metaverse’te düzenlenen bir yarışma ile ilgilidir. Yakın gelecekte, dünya nüfusunun çoğu, distopik dünyadan kaçmak için OASIS olarak bilinen bir metaverse aracılığıyla sanal gerçeklik eğlencesine katılıyor. OASIS’in kurucu ortağı James Halliday’in ölümünden sonra, servetini ve OASIS metaverse’inin tam kontrolünü kazanma şansı için dünya çapındaki oyunculara bulmaca tarzı bir oyun sunuyor.
Tron serisi
1982’de piyasaya sürülen Tron, takip eden yıllarda klasik bilim kurgu filmi olmaya devam etti. Özellikle, filmin bilgisayar tarafından oluşturulan görüntüleri kullanan özel efektleri devrim niteliğinde kabul edilmişti. Jeff Bridges, eskiden çok uluslu teknoloji şirketi ENCOM’da çalışan bir yazılım mühendisi olan Kevin Flynn’i canlandırıyor.
Flynn, ENCOM’un ana bilgisayarını hacklemeye çalışırken, Ana Kontrol Programı (MCP) olarak bilinen güçlü yapay zeka, Flynn’i yapay zeka programlarının bulunduğu “Grid” adlı sanal gerçeklik alanına yüklemek için deneysel bir lazer kullanır.
Gerçek Kahraman
Banka memuru olan Guy (Ryan Reynolds), Free City olarak bilinen online çok oyunculu aksiyon-macera oyununda arka plan karakteri (NPC) olduğunu keşfeder. Soonami Studio’nun (Free City’nin arkasındaki geliştirici firma) programcısı olan Millie Rusk, şirketin oyun için kaynak kodunu çaldığına dair kanıt elde etme görevindedir. Rusk’ın oyun içi avatarı Molotof Girl ile bir karşılaşma sırasında Guy, programlamasından sapmaya başlar. Kısa bir süre sonra Guy, bir oyuncunun geride bıraktığı güneş gözlüğü alır ve Free City’nin kullanıcı arayüzünü gerçek kullanıcı gibi görmeye başlar. Guy, elindeki bu yeni bilgiyle Rusk’ın kendisine ait olanı geri alma arayışına katılır.
Metaverse ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Metaverse’te neler yapılabilir?
Metaverse’te arsa satın alıp kiraya verebilirsiniz, video içerikler üretebilirsiniz, oyun geliştirebilirsiniz, VR oyunları oynayabilirsiniz, kısacası, yapabileceklerinizin sınırı neredeyse bulunmamaktadır.
Metaverse projeleri nedir?
Birçok metaverse projesi bulunmaktadır, bazıları ise geliştirme aşamasındadır. Bu projelerin çoğu oyun platformları, bazıları ise genel amaçlı platformlardır. En popüler projelerden bazıları Decentraland, The Sandbox ve My Neighbor Alice.
Metaverse teknolojisi hangi alanlarda kullanılır?
Metaverse teknolojisi çoğunlukla oyun sektöründe yaygın olarak kullanılsa da, ürün tanıtımı, sosyal medya, iş dünyası toplantıları, konser, eğitim gibi çeşitli alanlarda da kullanılmaktadır.
Metaverse coinleri hangi borsalarda var?
Popüler metaverse projelerinin coinlerini en büyük borsalarda bulabilirsiniz. Örneğin, MANA ve SAND gibi coinler FTX, Binance, Paribu, Coinbase, KuCoin ve diğer birçok popüler borsada vardır.
Metaverse tokenları nasıl alınır?
Hemen hemen tüm kripto para borsalarında metaverse tokenları bulunmaktadır. FTX, Binance ve Paribu gibi en çok kullanılan borsalarda popüler metaverse tokenları alabilirsiniz.
Metaverse’te amaç nedir?
Metaverse’te amaç aslında projeye bağlıdır. Örneğin, iş toplantıları için geliştirilen platformlar iş dünyasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Metaverse oyunlarında ise amaç eğlenceli zaman geçirmek ve bazılarında (P2E modeline sahip platformlarda) ise para kazanmaktır.
