| Doğum tarihi | 8 Temmuz 1839 |
| Ölüm tarihi | 23 Mayıs 1937 |
| Meslek | Sanayici ve hayırsever |
| Servet | $27 milyar |
John D. Rockefeller’ın Gençliği
John D. Rockefeller, 8 Temmuz 1839’da Richford, New York’ta doğdu. Babası William Avery Rockefeller, keresteci ve dolandırıcıydı. Annesi Eliza Davison Rockefeller oldukça dindar ve disiplinli kadındı. John’a çalışmayı, tasarruf yapmayı ve hayır kurumlarına bağış yapmayı öğretmişti.
John 12 yaşına geldiğinde çalışarak 50 dolardan fazla para biriktirmişti. Annesinin ısrarı üzerine, kasabadaki bir çiftçiye bir yıl vadeli %7 faizle 50 dolar borç verdi. Ertesi yıl çiftçi ona faiziyle geri ödediğinde, Rockefeller bundan etkilenmişti.
Rockefeller zihinsel aritmetikte oldukça iyiydi ve kafasındaki zor aritmetik problemleri çözebilirdi. Bu, iş dünyasında ona çok faydalı olacak bir yetenekti.
1853’te John D. Rockefeller ailesi ile Cleveland, Ohio’ya taşındı. John, lisede topluluk önünde konuşmayı öğrendi.
John D. Rockefeller’in İş Dünyasına İlk Adımı
1855 baharında Rockefeller, tek ve çift girişli defter tutma, hattatlık, ticaret tarihi ve bankacılık gibi konuları öğrendiği Folsom’un Ticaret Koleji’nde 10 hafta eğitim aldı. Belgeler ile ilgili işlemleri babasından öğrenmişti. Babası iş konularında oldukça titizdi, ve ne kadar dolandırıcı olsa da sözleşmelerin kutsallığına inanırdı.
1855 yılının Ağustos ayında, 16 yaşındayken Rockefeller, Cleveland’da muhasebeci veya katip olmak için iş aramaya başladı. O zamanlar Cleveland’da işler kötüydü ve Rockefeller iş bulmakta zorlanıyordu. Siyah takım elbise ve siyah kravatla her zaman düzgün giyinirdi. 1855’te Cleveland büyük bir şehir değildi ve Rockefeller birkaç gün içinde neredeyse tüm işletmeleri ziyaret etti. Sonunda, 26 Eylül 1855’te Hewitt & Tuttle‘da iş buldu ve muhasebeci yardımcısı olarak çalışmaya başladı.
1858’de Rockefeller’ın Hewitt & Tuttle’da daha fazla sorumluluğu vardı. Karmaşık nakliye anlaşmalardan sorumluydu. Çok geçmeden kendi adına ticari girişimlerde bulunmaya başladı. Doğal olarak temkinliydi ve yalnızca başarılı olacağını hesapladığı işlerle uğraşıyordu. Oldukça çalışkan ve disiplinli olduğu için komplike anlaşmaları tereddüt etmeden yerine getirirdi. Bu kişiliği sayesinde kısa sürede Cleveland’ın daha geniş iş dünyasında itibar kazanmıştı.
1 Mart 1859’da (20. doğum gününden birkaç ay önce) Rockefeller kendi işini kurdu ve komşusu Maurice Clark ile ortaklık kurdu. 4,000 dolar bütçe ile (kişi başı 2,000 dolar) Clark & Rockefeller‘ı kurdu. Bu işletmesi ile Rockefeller ve ortağı komisyon karşılığında tahıl, saman, et ve çeşitli ürünlerin ticaretini yapıyordu. İlk yıl 450,000 dolar hasılat elde ettiler, 1860’ta $4,400 ve 1861’de $17,000 kar elde ettiler. (Bu rakamlar ufak görünebilir, çünkü enflasyon oranına göre hesaplanmadı. 1859’daki 1 dolar, günümüzün yaklaşık 36 dolarına eşittir.) Sektörde ciddi rekabet vardı ve Clark & Rockefeller’ın başarısı büyük ölçüde Rockefeller’ın çalışkanlığı, zekası ve kişiliğinden kaynaklanmıştı.
1860’ların başında Rockefeller, Cleveland’daki komisyonculuk işinin geleceğinin sınırlı olacağını fark etti. Demiryollarının tarım ürünleri için birincil ulaşım aracı olacağına ikna olmuştu. Bu, Cleveland’ın dezavantajı olacaktı, çünkü önemli bir Erie Gölü limanı olarak konumu, birincil ulaşım avantajıydı. Rockefeller, Cleveland’ın geleceğinin endüstriyel hammaddelerin sevkiyatında yattığına inanmaya başlamıştı.
Petrol Rafinerisi (1863-1865)
1850’lerin sonlarında Edwin Drake, Pennsylvania, Titusville yakınlarında petrol işinde servet kazanmıştı ve kısa süre sonra kuzeybatı Pennsylvania’nın “petrol bölgeleri” olarak bilinen bölgede petrol çılgınlığının başlamasına sebep olmuştu.
Drake tarafından kullanılan teknoloji yeni değildi. Yeni olan, petrol için sondaj yapma fikriydi. 1859’a kadar sondaj kuyusu açma yöntemleri oldukça gelişmişti. O zamana kadar kuyular genellikle su veya tuz için açılırdı. 19. yüzyılın başlarında Amerika Birleşik Devletleri’nin her yerinde gerçekleştirilen tuz sondajı işlemlerinde, özellikle Pennsylvania bölgesinde, tuz kuyusuna petrol sızıntısı olması alışılmadık bir durum değildi. Ve çoğu zaman bu durum sorun olarak kabul edilirdi.
Kanadalı Dr Abraham Gesner, Ağustos 1846’da, kömürden gazyağı damıtmak için kullanılan bir yöntemin patentini aldı. 1850’de İskoç bir endüstriyel kimyager olan James Young, yıkıcı damıtma yoluyla petrolden “yanan yağlar” elde etme yönteminin patentini aldı. 1852’de iki Boston kimyager, Luther ve William Atwood, kömür katranından yağlayıcı maddeler üretmeye başladılar. 1856’da balina yağı tüccarı Samuel Downer, Atwood’ların işini devralarak yılda 650,000 galon rafine yağ üretmeye başladı. 1861’e gelindiğinde, kömür-yağ lambaları yaygınlaşmıştı.
Rockefeller, 1862’de petrol arıtma işine girmenin fizibilitesini araştırmaya başladı. 1863 yılında Andrews, Clark & Company şirketi kuruldu.
Pennsylvania petrolü yüksek kalitedeydi. Bu petrolden aydınlatma yağı, benzin, benzoil veya nafta (kuru temizleme, vernik yapımında vb. çözücü olarak kullanılan uçucu, yanıcı bir sıvı), katran ve atıklar üretmek mümkündü.
Rockefeller israftan hoşlanmazdı ve rafine etme işinin verimliliğini arttırmaya odaklandı. Başarının sırrının ayrıntılara gösterilen özen olduğuna inanıyordu. Bir tesisatçı ile anlaştı ve kendi tesisat malzemelerini satın aldı. Kendi kooperatif dükkanını kurdu ve petrol için kendi varillerini üretmeye başladı. Fıçıları yapmak için ak meşeden parçalar satın aldı. Taze kesilmiş yeşil keresteyi doğrudan kooperatif dükkanına taşımak yerine, kerestenin nakliye ağırlığını azaltmak amacıyla ahşabı kurutmak için kereste yolları üzerine fırınlar inşa etti. Odunu Cleveland’daki kooperatif dükkanına taşımak için kendi arabalarını ve atlarını satın aldı. (Günümüzün iş dünyasında bu stratejiye “dikey entegrasyon” denir.)
Petrol Rafinerisi (1865-1870)
Şubat 1865’te, Rockefeller 24 yaşındayken Clark kardeşlerinin işini 72,500 dolara devraldı ve şirketin tam kontrolünü ele geçirdi. Hemen işini büyütmek için harekete geçti, yüklü miktarda borç aldı ve işi daha da genişletmek için tüm kârını işine geri yatırdı ve şirketin tüm yönlerini güçlendirmek ve verimliliğini arttırmak için kararlı adımlar attı.
1866’da John D. Rockefeller, kardeşi William Rockefeller’ı işine ortak yaptı ve Cleveland’da Standard Works adını verdikleri başka bir rafineri inşa ettiler. Ayrıca, sonunda yerel işlerden daha büyük hale gelen ihracat işini yürütmek için William Rockefeller ile New York’ta ofis açtı.
1867’de Henry M. Flagler (1830-1913) Rockefeller’in işine ortak oldu ve Rockefeller, Andrews & Flagler kuruldu. Flagler, 14 yaşında okulu bırakmıştı. Yoksul ailesine daha fazla yük olmak istemediği için, 1844’te göl vapuruyla Ohio’ya gitti. Flagler ve Rockefeller yıllar önce Bellevue, Ohio’da tanışmışlardı. Flagler tuz kuyusu işine girmişti, ancak 1865’te iflas etmişti. 1865’te Cleveland’da petrol varilleri üreticisi olarak servetini yeniden inşa etmeye başladı. Flagler ve Rockefeller birbirine çok benziyorlardı – azimli ve zekiydiler, işlerini büyütmek istiyorlardı.
1868’de Rockefeller, Andrews & Flagler dünyanın en büyük rafinerisiydi. Flagler ve Rockefeller, petrol rafinasyonunda istikrarlı bir şekilde kar elde etmenin tek yolunun işi mümkün olduğunca büyütmek ve tüm atık ürünlerini kullanmak olduğunu düşünüyordu. Bu erken dönemde rafine etme süreci oldukça ilkeldi. Sadece $10,000 ile küçük rafineri ve $50,000 ile büyük rafineri kurmak mümkündü. Başka bir deyişle, bu sektöre giriş engelleri yok denecek kadar düşüktü. Bugünün iş dünyasında küçük bir şahıs şirketi kurmak kadar basitti.
Standard Oil Company (1870-1882)
1870 yılında Standard Oil Company, John D. Rockefeller (%30), William Rockefeller (%13.34), Henry Flagler (%16.67), Samuel Andrews (%16.67), Stephen Harkness (%13.34) ve O. B. Jennings (%10) tarafından kuruldu.
Rockefeller’ın gözünde petrol işinin durumu kaotikti. Hem petrol sondajında hem de petrol rafinasyonunda giriş maliyetleri çok düşük olduğu için, piyasa ham petrolle tıka basa dolmuştu ve beraberinde yüksek düzeyde atık oluşmuştu.
1871’de Rockefeller, aşırı kapasiteyi ve fiyat indirimini ortadan kaldırmak amacıyla tüm petrol rafineri firmalarını tek bir büyük organizasyon altında birleştirme planını tasarladı.
Standard Oil Tröstü (1882-1892)
Avukat Samuel Dodd, tröst fikrini ortaya atmıştı. 2 Ocak 1882’de Standard Oil Tröstü kuruldu. Yönetim kurulu oluşturuldu ve Standard Oil’in tüm varlıkları bu yapının altında toplandı.
Tröstün piyasa değeri 70 milyon dolar olarak ayarlandı, ancak gerçek değeri yaklaşık 200 milyon dolardı. 43 yaşındaki Rockefeller, Tröst’ün lideriydi. 1888’de Standard, 40 milyon varil Lima petrolüne sahipti. Rockefeller, yetenekli mühendislerin yardımıyla, petrolden kükürdü çıkarmak için bir süreç tasarlayan başarılı kimyager olan Herman Frasch ile anlaşma yaptı.
1890’a gelindiğinde Standard Oil, neredeyse her Amerikan kasabasına ulaşan ülke çapında dağıtım sistemi kurmuştu. 1904’e gelindiğinde, Amerikan kasabalarının %80’ine, çeşitli ürünleri doğrudan işyerlerine ve evlere teslim eden Standard Oil arabaları hizmet veriyordu. Standard Oil’in en küçük perakende pazarlarına bile hükmetme stratejisi, muhtemelen şirketin Amerikan halkı tarafından bu kadar nefret edilmesine neden olan en önemli sebeptir. Standard Oil, pazarlama uygulamalarında agresifti ve gazyağı ve yağlayıcı maddeler satan tüm bakkal ve hırdavatçıları yalnızca Standard Oil ürünlerini satmaya zorlamaya çalışmıştı. Bu taktik, kısa vadede başarılı olmasına rağmen, Standard Oil şirketinin itibarına zarar verdi ve politik saldırılara karşı savunmasızlığını arttırdı.
21 Mart 1892’de Standard Oil Tröstü resmen feshedildi. Ohio Başsavcısı, 1890’da Tröst’e dava açmıştı, ve Tröst davayı kaybetmişti. Her bir tröst sertifikası, Standard’ın 20 bileşen şirketindeki orantılı hisse senediyle değiş tokuş edilecekti. İroni ise, bunun pratik bir etkisi olmamasıydı. Yani kodamanlar hala görevdeydi ve tüm bileşen şirketlerinin çoğunluk hissedarıydılar.
Rockefeller’ın Emekliliği
1890’lardan 1937’deki ölümüne kadar, Rockefeller’ın faaliyetleri hayırseverlik ile ilgiliydi. Rockefeller’ın serveti 1912’de neredeyse 900 milyon dolarla (enflasyonla birlikte günümüz parasıyla yaklaşık $27 milyar) zirveye ulaşmıştı, ancak o zamana kadar zaten yüz milyonlarca doları bağışlamıştı.
John D. Rockefeller, oğlunun ısrarı üzerine Rockefeller Tıbbi Araştırma Enstitüsü‘nü (şu anki Rockefeller Üniversitesi) kurdu ve 1930’larda bu enstitüye yaptığı bağış miktarı yaklaşık 50 milyon dolardı.
1903’te Genel Eğitim Kurulu‘nu (Rockefeller Vakfı) kurdu. Genel Eğitim Kurulu, eğitim ve öğretimin iyileştirilmesi konusunda ücretsiz profesyonel tavsiyeler sağlayarak ABD’nin güney eyaletlerinde liselerin kurulmasına yardımcı oldu. 1919’da Rockefeller, Birinci Dünya Savaşı’nın ardından öğretmenlerin maaşlarını arttırmak için Kurul’a 50 milyon dolar bağışladı.
Rockefeller Vakfı resmi olarak 1913’te kuruldu ve Rockefeller 1929’a kadar bu vakfa 235 milyon dolar aktardı.
1909’da Rockefeller, ABD’nin güney eyaletlerindeki kancalı kurtları ortadan kaldırmaktan büyük ölçüde sorumlu olan Rockefeller Sağlık Komisyonu‘nu kurdu.
Rockefeller 23 Mayıs 1937’de öldüğünde, serveti sadece 26,410,837 dolardı (enflasyonla birlikte günümüz parasıyla yaklaşık $544 milyon). Servetinin çoğunu hayır kurumlarına, oğluna ve diğer varislerine bırakmıştı.
Rockefeller Ailesi
Rockefeller ailesi, hayırseverliği ve birkaç nesil üzerindeki etkisi modern Amerika Birleşik Devletleri’nin şekillenmesine yardımcı olan önde gelen Amerikan ailesidir.
Rockefeller ailesinin iş dünyası, bankacılık, siyaset, sağlık, eğitim ve sanat gibi alanlardaki etkisi 21. yüzyılda bile hala hissedilebiliyor. John D. Rockefeller, Sr. ve oğlu John D. Rockefeller, Jr. bu ailenin en tanınmış üyeleridir.
Günümüzde Rockefeller ailesinin serveti yaklaşık 8.4 milyar dolar değerindedir.
