Okun Yasası Nedir?

Okun Yasası, bir ülkenin üretimindeki işsizlik ve kayıplar arasında ampirik olarak gözlemlenen bir ilişkidir. Okun yasası, adını, iki ana makroekonomik değişken olan işsizlik ve üretim arasındaki ilişki üzerine araştırmasını yayınlayan bir ekonomist olan Arthur Okun’dan almıştır.

Okun Yasası, “bir ekonomide işsizlikteki her %1’lik düşüş için Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) %2, Gayri Safi Milli Hasıla’nın (GSMH) ise %3 artacağını” belirtiyor. Bu, işsizliğin GSYİH ve GSMH ile ters orantılı olduğu anlamına gelir.

Okun Yasası ve Formülü

Okun Yasası’nın formülü aşağıdaki gibidir:

  • y = Reel GSYİH
  • y* = Potansiyel GSYİH
  • β = Okun katsayısı
  • u = Cari yılın işsizlik oranı
  • u* = Bir önceki yılın işsizlik oranı
  • y-y* = Çıktı açığı

Dolayısıyla, çıktı açığının (Reel GSYİH ile Potansiyel GSYİH arasındaki fark), Potansiyel GSYİH’ya bölünmesi, negatif Okun katsayısının (negatif, işsizlik ve GSYİH arasındaki ters ilişkiyi temsil eder) işsizlikteki değişimle çarpımına eşittir.

Geleneksel Okun yasasına göre, Okun katsayısı her durumda 2 olacaktır. Ancak bu katsayı, günümüz senaryosunda her zaman 2 olmaz ve ekonomik durumlara göre değişiklik gösterebilir.

Okun Yasası Formülü Örnekleri

Örnek 1

Aşağıdaki bileşenler ile Okun Katsayısı’nı hesaplamamız gereken varsayımsal bir örneği inceleyelim.

Aşağıdaki bilgiler ile Okun Katsayısı’nı hesaplayalım:

DetaylarMiktar (%)
Reel GSYİH (y)8.00
Potansiyel GSYİH (y*)5.30
Cari yılın işsizlik oranı (u)8.50
Bir önceki yılın işsizlik oranı (u*)10.00

Okun katsayısını hesaplamak için önce çıktı açığını hesaplamamız gerekir.

Çıktı açığı (y – y*) aşağıdaki gibi hesaplanır:

8.00 – 5.30 = 2.7

Çıktı Açığı = 2.7

Okun Katsayısı aşağıdaki gibi hesaplanabilir:

β =-2.7/(5.30*(8.50-10.00))

Okun Katsayısı (β) = 0.34

Örnek 2

ABD Ekonomisinin pratik bir endüstri örneğini ele alalım ve elimizde aşağıdaki örnek veriler mevcut. Aşağıdaki verilerden Okun Katsayısı’nı hesaplayalım:

DetaylarMiktar (%)
Reel GSYİH (y)2.1
Potansiyel GSYİH (y*)3.21
Cari yılın işsizlik oranı (u)3.8
Bir önceki yılın işsizlik oranı (u*)3.2

Okun katsayısını hesaplamak için önce çıktı açığını hesaplamamız gerekir.

Çıktı açığı (y – y*) aşağıdaki gibi hesaplanır:

2.1 – 3.21 = -1.1

Çıktı açığı = -1.1

Şimdi ise Okun Katsayısı’nı hesaplayalım:

β = -(-1.1)/(3.21*(3.8-3.2))

β = 0.58

Okun Katsayısı = 0.58

Örnek 3

Birleşik Krallık ekonomisinin pratik bir endüstri örneğini ele alalım ve araştırma ekibinden aşağıdaki verilerin sağlandığını varsayalım. Aşağıdaki verilerden Okun Katsayısı’nı hesaplayalım:

DetaylarMiktar (%)
Reel GSYİH (y)5
Potansiyel GSYİH (y*)2
Cari yılın işsizlik oranı (u)1
Bir önceki yılın işsizlik oranı (u*)2.2

Okun Katsayısı’nı hesaplamak için önce çıktı açığının hesaplanması (y – y*) gerekiyor:

5 – 2 = 3

Çıktı Açığı = 3

Okun Katsayısı aşağıdaki gibi hesaplanabilir:

β = -3/(2*(1-2.2))

β = 1.25

Okun Katsayısı = 1.25

Okun Yasası Nasıl Kullanılır?

Ekonominin döngüsü yatırımla başlar. İnsanlar herhangi bir işe yatırım yaptığında, ilgili sektör güçlenir. Yatırım, işgücü gerektiren üretim düzeylerinde artışa ve istihdam oranında artışa neden olur. Dolayısıyla, işsizlik oranındaki bir düşüş, sonunda ülkenin GSYİH’sını arttırır. Çeşitli sektörler ülkenin GSYİH’sına katkıda bulunur.

Okun Yasası’nın formülü de bu mantık üzerinde çalışır. Okun Yasası, işsizlikteki her %1’lik düşüş için GSYİH’nın %2 artacağını söyler. Ancak bu teori, günümüz senaryosunda her ekonomi için geçerli değildir. Okun yasası aynı şekilde çalışır, yani işsizlik oranı düştüğünde, ülkenin GSYİH’sı artar. Ancak Okun Katsayısı değişen ekonomik koşullara bağlı olarak ülkeden ülkeye değişebilir.

Gizem Özdemir

Gizem Özdemir yatırımcı ve iş kadınıdır. Harvard Business School mezunu olan Gizem 1981 yılında Lüksemburg'da doğdu. 2005 yılında mezun olduktan sonra Credit Suisse'te finansal analist olarak çalışmaya başladı. 5 sene sonra Rothschild & Co şirketinde finansal planlama uzmanı olarak kariyerine devam etti. Finans sektöründe edindiği bilgi ve deneyim sayesinde 2018 yılında Lihtenştayn'da ortağı ile Özdemir & Cohen adında finansal danışmanlık şirketini kurdu. İnsanlara yardımcı olmak için iş dünyası ve finans ile ilgili bilgilerini Tigfy.com sitesinde paylaşmaktadır.

Yorum yapın