Kredi notunuz hayatınızın birçok yönünü etkiler: Kredi veya kredi kartı alıp alamayacağınızı, hangi faiz oranını ödeyeceğinizi, bazen istediğiniz bir daireyi alıp alamayacağınızı belirler.
Daha yüksek bir kredi puanı, daha fazla kredi ürününe ve daha düşük faiz oranlarına erişmenizi sağlayabilir. Bu yüzden kredi puanlarının nasıl çalıştığını ve puanınızın hangi aralıklarda olması gerektiğini bilmenizde yarar var.
Kredi Notu Nedir?
Kredi notu, kredi kullanma ve finansman yönetimi konusundaki geçmişinize dayanarak, ödünç aldığınız herhangi bir şeyi geri ödeme olasılığınızı gösteren puandır. Daha yüksek bir kredi puanı, bir garanti olmasa da, kredi başvurusu yaptığınızda kabul edilme olasılığınızın daha yüksek olduğu anlamına gelebilir. Kredi notunuz, tıpkı finans durumunuz gibi zamanla değişebilir.
Sadece bu değil, kredi verenler ve diğer hizmet sağlayıcılar, kredi için başvurduğunuzda, kredi sicilinizden alınan bilgiler de dahil olmak üzere kendi puanlama sistemlerinden de yararlanır. Ayrıca karşılanabilirlik ve hesap geçmişi gibi diğer faktörleri de dikkate alırlar.
Kredi Puanları Nasıl Çalışır?
Kredi notları, okuldaki ders notları gibi belirlenir. Öğretmenin, sınavlardan, ödevlerden, yoklamalardan ve kullanmak istediği diğer etkinliklerden puanları toplayarak, her birini önem derecesine göre tartarak, nihai bir not elde etmek için puanları nasıl hesapladığını düşünün. Kredi notu için de durum aynıdır. Ancak okuldaki puanlarınız değil, kredi raporunuzdaki bilgiler kullanılır.
1500 ve üzeri bir kredi notu genellikle iyi kabul edilir, ve böyle bir puanla daha düşük faiz oranıyla kredi almak mümkündür. Her borç veren, kredi notları için kendi sistemlerinden yararlanırken, ortalama Findeks puan aralığı genellikle şöyledir:
- 0 – 699 Kötü
- 700 – 1099 Fena değil
- 1100 – 1499 Orta
- 1500 – 1699 İyi
- 1700 – 1900 Mükemmel
Kredi puanınızın yanı sıra geliriniz ve diğer borçlarınız gibi faktörler de borç verenlerin başvurunuzu onaylayıp onaylamama kararlarında rol oynayabilir. Bireyin kredi puanı bazı abonelik hizmetleri için, araba kiralamak veya daire kiralamak için gereken depozito boyutunu da belirleyebilir.
Kredi Notu Faktörleri: Puanınız Nasıl Hesaplanır?
Kredi puanları, insanların finansal hayatları için o kadar önemlidir ki, şu sorunun popüler olması gayet doğaldır: Kredi notum nasıl hesaplanıyor?
Findeks, Türkiye’de tüketicilerin kredi geçmişlerini raporlayan, güncelleyen ve saklayan popüler, şeffaf ve güvenli bir platformdur. Findeks kredi notu, tüketicilerin gelecek bir yıldaki borçlarını (sadece bankadan kredi çekerken değil, ev ve araba kiralarken, cep telefonu satın alırken oluşan borçlar vs…) ödeme olasılıklarını tahmini olarak gösteren nottur. Kredi puanı hesaplanırken kullanılan en önemli faktörler:
- Ödeme geçmişi
- Toplam borç tutarı
- Kredi geçmişinin süresi
- Kredi türleri
- Yeni kredi
Ödeme geçmişi
Ödeme geçmişi, borçlarınızı tutarlı ve zamanında ödeyip ödemediğinizi dikkate alır. Ayrıca önceki iflasları, tahsilatları ve temerrütleri de hesaba katar. Bu faktör aynı zamanda sorunların boyutunu, bunları çözmek için geçen süreyi ve sorunların ortaya çıkmasından bu yana ne kadar zaman geçtiğini de dikkate alır. Ödeme geçmişinizde ne kadar çok ödeme sorunu yaşarsanız, kredi puanınız o kadar düşük olur.
Toplam borç tutarı
Bir sonraki önemli faktör, mevcut kredinize göre şu anda borçlu olduğunuz miktardır. Kredi puanı formülleri, sürekli olarak kredi limitlerine kadar veya bu limitler üzerinde harcama yapan borçluların potansiyel riskler olduğunu varsayar.
Borç verenler genellikle kredi kullanım oranlarını (kullandığınız mevcut kredinin yüzdesini) %30’un altında görmek isterler.
Kredi notunun bu faktörü, mevcut borç miktarınıza odaklansa da, açtığınız farklı hesapların sayısına ve sahip olduğunuz belirli hesap türlerine de bakar. Birçok kaynaktan gelen büyük miktarda borç, puanınızı olumsuz yönde etkileyebilir.
Kredi geçmişinin süresi
Kredi hesaplarınız ne kadar uzun süre açık ve iyi durumda olursa o kadar iyidir. Örneğin, 20 yıldır ödemede hiç gecikmeyen birinin, iki yıldır borçlarını zamanında ödeyen birinden daha güvenli olduğu kabul edilir.
Kredi türleri
Borç verenler, farklı kredi türlerini başarıyla yönetebileceğinizi gösteren sağlıklı bir indikatör görmek isterler. Döner kredi (kredi kartları, perakende mağaza kartları, yakıt kartları) ve taksitli krediler (ev kredileri, otomobil kredileri, öğrenci kredileri) – mümkünse her ikisi de temsil edilmelidir.
Yeni kredi
Ayrıca, insanlar sık sık kredi başvurusu yaptığında, bu muhtemelen finansal baskılara işaret eder, bu nedenle her kredi başvurusunda puanınız biraz düşer. Yeni bir kredi hesabı açmadan önce, bu ekstra krediye sahip olmanın kredi puanınızdaki düşüşe değip değmeyeceğini düşünmek akıllıca fikir olacaktır.
Kredi Notunuzu Nasıl Yükseltebilirsiniz?
Kredi puanları sabit değildir. Mevcut kredi raporunuza göre hesaplandıkları için, kredi raporunuz her değiştiğinde değişirler. Bu değişiklik çok hafif olabileceği gibi çok daha ciddi de olabilir. Puanınızı yükseltmek için uzmanların önerileri aşağıdaki gibidir:
- Kredi raporunuzu gözden geçirin ve bulduğunuz hataları düzeltin. Kredi raporlarının çoğu hatalar içerir – bir araştırmaya göre, raporların dörtte birinin bireyin puanına zarar veren yanlış bilgileri listelediği sonucuna vardı. Bu olumsuz hatalardan kurtulmak, puanı önemli ölçüde iyileştirebilir.
- Eski kredi hesaplarınızı kullanmasanız bile kapatmayın. Borç verenler, borç-kredi limiti oranına ve hesaplarınızın ortalama yaşına bakar.
- Kredi kartlarınızın bakiyelerini limitlerinin %30’unun altında tutun. Genellikle ideal oran %25’tir.
- Borçlarınızı zamanında ödeyin. Raporunuzda büyük bir hata olmadığını varsayarsak, puanınızı yükseltmenin en etkili yolu borçlarınızı zamanında ödemektir. Kredi puanı dökümü sayfasına bakarsanız, ödeme geçmişinin puanınızın tüm unsurları arasında en önemli olduğunu görürsünüz. Bu, borçları zamanında ve tam olarak ödeyip ödemediğinizle ilgilidir. Puanınızı önemli ölçüde yükseltmek zaman alabilir, ancak bu anlattığımız yöntemleri uygularsanız yavaş ve istikrarlı bir iyileşme göreceksiniz.
- Kesinlikle gerekmedikçe kimsenin kredi raporunuzla ilgili sorgulama yapmasına izin vermeyin. Genel olarak, ne kadar çok sorgulama yaparsanız, puanınız o kadar düşük olur.
- Konut kredisi gibi büyük bir kredi için başvuru yapmayı düşünüyorsanız, puanınızı yükseltme umuduyla sadece mevcut kredinizi arttırmak için yeni kredi kartı hesapları açmayın. Yeni hesap açmanın ilk etapta olumsuz bir etkisi olacaktır. Ancak uzun vadede daha fazla krediye sahip olarak puanınızı arttırabilirsiniz.
Bir kredi almak için bankaya giderseniz ve puanınız çok düşük olduğu için başvurunuz reddedilirse, bankadan bu düşük puanın nedenlerinin bir listesini alabilirsiniz. Kredi notunuzu yükseltmek için bu listeden yararlanabilirsiniz. Borç verenler de kendi puanlama yöntemlerini kullanabildikleri için hiçbir şeyin garantisi yoktur, ancak bu adımları uygulayarak kredi notunuzu kesinlikle iyileştirebilirsiniz.
Kredi Notunuzu Ücretsiz Nasıl Öğrenebilirsiniz?
Kredi notunun nasıl hesaplandığını anladıysanız, kendi kredi notunuzu kontrol etmek isteyebilirsiniz. Bu, hangi ürünlere hak kazanabileceğiniz ve hangi faiz oranlarını bekleyeceğiniz konusunda size fikir verecektir. Düşük bir puanınız varsa, bu puanı iyileştirmek için yukarıda bahsettiğimiz adımları uygulayabilirsiniz. İyi veya mükemmel bir puanınız varsa, bu puanınızı korumak akıllıca fikir olacaktır.
Kredi puanınızı kontrol etmek kredinize zarar vermez, ve yeni bir kredi veya kredi kartı başvurusunda bulunmasanız bile, düzenli olarak kontrol etme alışkanlığı edinmeniz akıllıca olacaktır. Tabii bu konuda dikkatli olun, az önce de bahsettiğimiz gibi, sık sık kontrol etmeniz kredi notunuzu düşürebilir.
Birçok banka, kredi kartına sahip müşterilerine ücretsiz kredi puanı erişimi sağlayarak puanınızı kontrol etmeyi ve öğrenmeyi her zamankinden daha kolay hale getirir. Kredi notunuzu ücretsiz öğrenmek istiyorsanız bankanızla iletişime geçebilirsiniz. Eğer bankanız ücretsiz kredi notu sorgulama hizmeti sunuyorsa, muhtemelen puanınızı ve onu etkileyen faktörleri listeleyen ayrıntılı bir rapor sunacaktır.