Entropi, rastgele bir değişkenin ne kadar öngörülemez olabileceğini analiz eden ve rastgeleliği ölçen, sonsuza benzer bir kavramdır. Finans uzmanları bu terimi, belirli bir hisse senedinin, menkul kıymetin veya piyasanın sergilediği belirli bir davranış türünün olasılığını hesaplamak için kullanır.
Birkaç piyasa analisti, entropinin önemi üzerinde araştırmalar yapmıştır. Entropi, kantitatif analizin yürütülmesinde uygulanabilir ve ayrıca bir menkul kıymetin belirli bir trendi veya modeli takip edip etmeyeceğini belirlemeyi sağlar. Menkul kıymetler ne kadar oynaksa, entropi o kadar yüksek olur. Popüler finans kitaplarından biri olan “Borsada Rastgele Seyir” adlı kitapta entropi ve finans hakkında detaylı bilgi bulabilirsiniz.
Entropinin birçok tanımı ve formülasyonu mevcuttur. Genel olarak entropi, deneylerin olası sonuçlarıyla ilgili bilgileri, sürprizleri veya belirsizliği ölçmek için kullanılır. Özellikle, Shannon entropisi, istatistik ve makine öğreniminde sıkça kullanılır.
Sürpriz ve belirsizlik, finans piyasasında en çok kullanılan kavramlardan bazılarıdır. Bu yüzden finans mühendisleri (mali mühendisler), piyasalarda fırsatları keşfetmek için entropiyi bir araç olarak kullanır.
Entropi ve Finans Dünyası
Finans sektöründe, parasal riski tespit etmek için entropi dikkate alınır. Her yatırım yüksek ya da düşük risk taşır. Varsayımlara göre, yatırım ne kadar riskliyse, kar potansiyeli de o kadar yüksek olur. Bu nedenle, istikrarlı bir şekilde daha fazla kar elde etmek isteyen yatırımcılar, fiyatları sürekli dalgalanan hisse senetlerine yatırım yaparlar.
Entropi açısından, bir hisse senedi daha fazla entropiye sahipse, diğer hisse senetlerinden daha fazla risk taşıdığı kabul edilir. Entropinin riskler hakkında beta’dan daha iyi fikir sunduğuna inanan birçok finansal analist vardır. Beta’ya benzer şekilde, belirli bir portföye daha fazla varlık ve menkul kıymet eklenmesiyle entropinin azalması sağlanabilir.
Entropinin Kullanım Alanları
Entropinin geniş ölçekte kullanılmasını zorlaştıran şey bu kavramın karmaşık olmasıdır. Finans sektöründe entropinin doğru kullanımı ile ilgili birkaç teori mevcuttur. Örneğin entropi, finansal türevlerle ilişkili riskleri ölçer ve tanımlar, ve ayrıca riskleri azaltmanın yöntemlerini sunar. Geleneksel finansal varlık fiyatlama modeli (CAPM), her tür riskten korunmanın mümkün olduğu, yani risklerin ölçülebileceği ve kontrol edilebileceği varsayımına dayanmaktadır. Rastgele bir değişken, varlık veya menkul kıymet tarafından sunulan rastgeleliği geçersiz kılacak şekilde entropiyi ifade eder. Bu ayrıca finans uzmanının türev fiyatını izole etmesini sağlar.
Entropi, belirli bir sistemdeki risk seviyelerinin değerlendirilmesine daha fazla yardımcı olabilecek en uygun değişkenin belirlenmesine yardımcı olur. Finans uzmanları genellikle bu tür değişkenleri belirtmek için beklenen değerleri ve olasılıkları kullanır. Bu uzmanlar, karmaşık finansal araçların fiyatlarını belirlemek için daha etkili yöntemler ararlar.
Yapısal Entropi
Finansal piyasaları korelasyona dayalı ağlar olarak düşünebilirsiniz. Finansal piyasalar söz konusu olduğunda, ağ düğümleri finansal varlıklardır ve ağ kenarları (network edge), bu tür bir etkileşimin tipik olarak zaman içindeki fiyat korelasyonlarının büyüklüğü ile ölçüldüğü aralarındaki etkileşimlerdir. Finansal piyasaların ağlar olarak belirtilmesi, çalkantıları veya yapısal kırılmaları belirlemek için önemlidir. Bu yapıya dayalı olarak, yapısal entropi, belirli bir ağdaki yapısal çeşitlilik düzeyini ölçmek için kullanılır.
Genel olarak konuşursak, yapısal entropi, Shannon indeksinin ayarlanmış bir versiyonu olarak yorumlanabilir. Her ikisi de çeşitlilik indeksleridir, ancak yapısal entropi sayesinde uzamsal ve zamansal bağlılıkları olan karmaşık bir yapıdan veri ayıklamak mümkündür.
Shannon Entropisi
Shannon entropisi, rastgele değişkenlerle ilişkili bir belirsizlik veya değişkenlik ölçüsüdür. Başlangıçta hayvan ve bitki türlerinin düzgünlüğünü ve miktarını ölçmek için geliştirilmiştir. Kullanımı, aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer birçok alana yayılmıştır:
- Bilgi teorisi
- Beslenme
- Fizik
Entropi ve Termodinamiğin İkinci Yasası
Termodinamiğin ikinci yasasını ifade etmenin bir yolu şudur: Herhangi bir kapalı sistemde, sistemin entropisi ya sabit kalır ya da artar. Başka bir deyişle, bir sisteme ısı eklemek, moleküllerin ve atomların hızlanmasına neden olur. Kapalı bir sistemde, başlangıç duruma ulaşmak için herhangi bir enerjiyi azaltmadan süreci tersine çevirmek (zor olsa da) mümkün olabilir. Tüm sistemi asla başladığı zamandan daha az enerjik hale getiremezsiniz, çünkü enerjinin gidecek yeri yok. Tersinmez süreçler için, sistemin ve çevresinin birleşik entropisi her zaman artar.
Negatif Entropi Nedir?
Negatif entropi, bir sistemin daha az düzensiz veya daha düzenli hale gelmesi anlamına gelir. Negatif entropi, negentropi olarak da bilinir. “Negatif” kelimesi genellikle olumsuz bir şey anlamına gelir, ancak entropi konusunda “negatif”, aslında bir şeyin daha düzenli olduğu anlamına gelir. Pozitif ve negatif entropinin kısa bir özeti aşağıdaki gibidir:
- Pozitif entropi: daha düzensiz hale gelen bir sistem
- Negatif entropi: daha düzenli hale gelen bir sistem
