Menkul kıymetleri araştırmak ve analiz etmek, ve yatırım kararları vermek için kullanılan iki temel yöntem vardır: temel analiz ve teknik analiz. Bu kılavuzda, temel ve teknik analizin ayrıntılarını inceleyeceğiz. Bu analiz yöntemlerinin ne olduğunu ve nasıl uygulanacağını iyice anlamaya çalışacağız.
Temel Analiz Nedir?
Temel analiz, bir şirketin finansal sağlığını kontrol etmek için temel göstergeleri karşılaştırarak hisse senedinin gerçek değerini belirleme yöntemidir.
Temel analiz, aslında şirketin değerini belirlemeyi amaçlar. Şirketin mali durumu ve yönetim performansı ile birlikte ekonomik koşulları ve sektörü göz önünde bulundurarak hisse senedinin içsel değerini dikkate alır. Temel analiz yapmak için şirketin geleceğini tahmin etmek için kullanılabilecek bilançoya, kar ve zarar tablosuna, finansal rakamlara ve diğer verilere bakarsınız. Başka bir deyişle, hisse senedi piyasasında temel analiz, bir hisse senedinin değerini değerlendirmek için gerçek verileri kullanmakla ilgilidir. Bu yöntem, şirketin temel değerini ve gelecekteki büyüme potansiyelini belirlemek için gelirleri, kazançları, gelecekteki büyümeyi, öz sermaye getirisini, kar marjlarını ve diğer verileri kullanır.
Şirket büyüdükçe er ya da geç hisse senedinin fiyatı da doğal olarak yükselir. Bu yüzden akıllı ve sabırlı yatırımcılar temel analiz yapmadan yatırım yapmazlar.
Hisse Senetlerinin Temel Analizi Nasıl Yapılır?
- Şirketi araştırın: Yatırım yapmayı düşündüğünüz şirketi araştırmanız çok önemlidir. Şirketin nasıl performans sergilediği, şirketin gelecekteki hedefi doğrultusunda doğru kararlar alıp almadığı ve hisseyi elinizde tutmanız veya satmanız gerekip gerekmediği konusunda size daha fazla fikir verecektir. Şirketin web sitesini ziyaret ederek şirket hakkında, yönetimi, destekçileri ve ürünleri hakkında bilgi edinmek şirketi araştırmanın iyi ve kolay yoludur.
- Şirketin finansal raporlarını inceleyin: Şirketin bilanço, kar-zarar tabloları, nakit akış tabloları, işletme maliyeti, gelirler/giderler vb. verilerini analiz etmelisiniz. Bileşik yıllık büyüme oranını ve satışlarını değerlendirebilirsiniz. Örneğin, net kar son 5 yıldır artıyorsa, şirket için sağlıklı bir işaret olarak kabul edilebilir.
- Şirketin borçlarını kontrol edin: Borç, bir şirketin performansını düşürebilecek ciddi bir faktördür. Fazla borcu olan şirketlerden uzak durmanız önerilir. Yatırım yapmak için daima borç/özsermaye oranı 1’den az olan şirketleri bulmaya çalışın.
- Şirketin rakiplerini araştırın: Yatırım yapmak istediğiniz şirket, sektöründe en iyi şirketlerden biri olmalıdır. Diğer şirketlerden daha iyi performans gösteren şirketleri bulmaya çalışın.
- Gelecekteki beklentileri analiz edin: Temel analiz, uzun vadeli yatırım yapmak istediğinizde kullanılabilecek en etkili yöntemdir. 15-20 yıl sonra ürünleri ve sunduğu hizmetleri hala yararlı olabilecek şirketlere yatırım yapın.
Teknik Analiz Nedir?
Teknik analiz, piyasa eğilimlerini anlamak ve buna göre hisse senedi seçmek için grafik desenlerinin ve istatistiksel rakamların incelenmesidir.
Matematik ve istatistik söz konusu olduğunda birçok insan sıkılmaya başlar. Fakat, bunlar finansal piyasalarda sık sık kullanılır. Teknik analiz çok sayıda uzman tarafından kullanılmaktadır. Bütün bunlar son derece karmaşık gelebilir.
Ancak, teknik analizin temellerini öğrendiğinizde, bunun ne kadar basit bir yöntem olduğunu göreceksiniz. Bunu öğrendikten sonra hisse senetlerinin teknik analizinin nasıl yapıldığını kolayca anlayabileceksiniz.
Hisse senedi fiyatlarının hareketine bakarsanız, trendlerin ve desenlerin ortaya çıktığını görebilirsiniz. Bu grafik modellerinin ve hisse senedi fiyatlarındaki eğilimlerin incelenmesine hisse senetlerinin teknik analizi denir. Hisse senetlerinin teknik analizini yapmayı öğrendiğinizde, teknik göstergelerin ne kadar önemli olduğunu anlayacaksınız.
Hisse senetlerinin teknik analizini nasıl yapacağınızı öğrenmeden önce, bazı önemli konuları inceleyelim:
Tarih tekerrür etmez, fakat kafiyelidir: Aslında teknik analiz uzmanlarına göre tarih tekerrür eder. Teknik analistler, tarihsel fiyat eğilimlerinin zaman içinde benzer hareketler sergileyeceğine inanır. Bu nedenle, menkul kıymet fiyatlarının geçmiş grafiklerini detaylıca incelerler, fiyat ve hacim bilgilerine bakarlar, ardından trendleri kullanarak hisse senedi fiyatının gelecekte nasıl hareket edebileceğini anlamaya çalışırlar. Buna göre, değer kazanacağını düşündükleri varlıkları seçerler, değer kaybedeceğini düşündüklerini satarlar veya satın almaktan vazgeçerler.
Teknik analiz ve temel analiz: Menkul kıymet fiyatlarının grafiklerinin incelenmesine yönelik teknik analiz yaklaşımı, temel yaklaşımın tam tersidir. Temel analiz uzmanı, büyüme potansiyelini belirlemek için şirketin gelir tablosu ve bilanço gibi mali tablolarını inceler. Gelecekte şirketin kazancını arttırabilecek veya olumsuz yönde etkileyebilecek diğer faktörleri de göz ardı etmez. Örneğin, şirketin yatırım yaptığı yeni işleri, girdiği yeni pazarları ve benimsediği yeni teknolojileri vb. takip ederler.
Teknik analizde ise bu faktörler önemsizdir. Teknik analiz uzmanları, hisse senedi fiyatlarının daireler çizerek hareket ettiğine inanırlar. Fiyatın şu anda içinde bulunduğu dairenin bölümünü tespit ederek sağlıklı yatırım kararları verebileceklerine inanırlar. Fiyat modelinin mevcut aşamasını belirlemek için bazı analiz araçlar kullanırsınız. Bunlara çeşitli hisse senedi grafikleri, bazı momentum göstergeleri ve hareketli ortalamalar da dahildir.
Teknik Analiz Nasıl Yapılır?
Teknik analiz uzmanları, menkul kıymet fiyatlarını önceden tahmin etmek için teknik analiz yapar, bunun için geçmiş grafik desenleri ile gelecekteki fiyatlar arasında bir ilişki olduğunu varsayar. Hisse senetlerinin teknik analizinde üç temel varsayım vardır:
1. Piyasa fiyatları bir hisse hakkında tüm bilgileri yansıtır
Daha önce, temel analizin hisse senedi hakkındaki finansal ve diğer bilgilerle ilgili olduğunu belirtmiştik. Hisse senetlerinin teknik analizi, temel analizden tamamen farklı olmasına rağmen, bazen benzer temel dayanaklara sahip olabilir.
Teknik analiz uzmanları, tüm yatırımcıların hisse senedi hakkında bilinmesi gereken her şeyin farkında olduğuna inanırlar. Alım/satım kararları verirken aslında bu varsayımlarından yararlanırlar. Bu bilgi daha sonra hisse senedi fiyatına ve nihayetinde hisse senedi grafiğine yansıtılır. Bu nedenle, piyasa eğilimlerini ölçmek için yalnızca grafik desenlerini incelerler, temel faktörleri ise göz ardı ederler.
2. Fiyatlar trendleri takip eder
Hisse senetlerinin teknik analizi, her hisse senedi grafiğinin kendine özgü bir trendi olduğu fikrine dayanır. Fiyatlar sadece bu trend içinde hareket eder. Hisse senedi fiyatındaki her hareket bir sonraki hareketin göstergesi olur.
Örneğin, göle taş attığınızda, taş suya çarptığı anda art arda dalgalar oluşur. Birkaç dalgadan sonra trend sönecektir. Sonra başka bir taş attığınızda da benzer bir dalgalanma ortaya çıkacaktır.
Benzer şekilde, hisse senedi grafikleri için bile, trendi geçmiş deneyimlerden bilirsiniz. Doğal olarak, yükseliş veya düşüş hareketi, tıpkı dalgalanmalar gibi, öncekinden daha büyük veya daha küçük olabilir. Bununla birlikte, bu dalgalanmaların modeli önemli ölçüde değişmeyecektir.
3. Desenler kendilerini tekrar etme eğilimindedir
Teknik analizde başka bir varsayım da, eğilimlerin tekrarlayıcı olduğudur. Başka bir deyişle, bir hisse senedi grafiğinin varsayımsal bir desende, örneğin A-B-C’de hareket ettiğini varsayalım. Yani, desen C’ye her ulaştığında, tekrar A’dan başlar ve sonra B’ye ve sonunda C’ye gider. Desen bu şekilde kendini tekrar edecektir. Birçok teknik analiz uzmanı, yalnızca bu varsayımla, teknik analize dayalı olarak gelecekteki hisse senedi fiyatlarını tahmin etmeye çalışır.
Teknik Analizde En Çok Kullanılan 3 İndikatör
1. Grafikler
Fiyat ve hacim grafikleri, teknik analiz için teknik göstergeler olarak kullanılan en tipik araçlardır. Hacim grafiği, bir şirketin gün içerisinde piyasada alınıp satılan hisse senedi miktarını gösterir.
Teknik analiz amacıyla geleneksel çizgi veya çubuk grafiklerden birini seçebilir veya alternatif olarak mum grafiği kullanabilirsiniz. Mum grafiği, özellikle teknik analizle ilgili özel bir grafik türüdür, ardışık bir dizi mum şeklindedir. Grafikler trend çizgileri ile birlikte kullanılır.
Trend çizgileri, bir hisse senedinin belirli bir süre boyunca hareket yönünü gösterir.
2. Hareketli Ortalamalar (MA)
Hareketli ortalamalar, bir hisse senedi grafiğindeki keskin, sık dalgalanmaları ortadan kaldırmak için hesaplanır. Bazen hisse senedi fiyatları küçük bir zaman diliminde çok keskin hareket edebilir. Böyle durumlar, hisse senedi grafiğinde bir trend keşfetmeyi zorlaştırır. Bunun etkisini ortadan kaldırmak ve bir trendi daha belirgin hale getirmek için ortalama birkaç günlük fiyat hesaplanır. Örneğin, bir hisse senedi fiyatının beş günlük modeli Rs.70, 76, 62, 59 ve 74 ise, fiyatların gerçekte hangi yönde hareket ettiğini söylemek zordur. Ancak bu fiyatların ortalamasını hesaplayabilir ve sonraki beş günün ve önceki beş günün ortalaması ile karşılaştırabilirseniz, geniş bir trend tespit edebilirsiniz.
Bu tür hareketli ortalamaya basit hareketli ortalama (SMA) denir. Yaygın olarak kullanılan diğer hareketli ortalama kavramları: üstel hareketli ortalama (EMA) ve doğrusal ağırlıklı ortalamadır (LWA). Bununla birlikte, hareketli ortalamaların beş günden daha uzun süreler için hesaplandığı belirtilebilir. On gün ve bir aylık hareketli ortalamalar daha yaygındır.
3. Momentum Göstergeleri
Momentum göstergeleri, hisse senetlerinin fiyat ve hacim verilerine dayalı olarak hesaplanan istatistiksel rakamlardır. Bu teknik göstergeler, çizelgeler ve hareketli ortalamalar için destekleyici araçlar olarak işlev görür.
Bahsettiğimiz diğer araçlara dayalı olarak bir hisse senedi hakkında fikir oluşturduktan sonra, bu göstergeleri görüşlerinizi doğrulamak için kullanabilirsiniz. Bazı momentum göstergeleri, beklediğiniz fiyat hareketi gerçekleşmeden önce ortaya çıkan işaretlerdir. Aslında fiyatın gerçekten de düşündüğünüz gibi hareket edeceğini onaylarlar. Bunlara baş göstergeler denir. Diğer işaretler, hisse senedi belirli bir yönde hareket etmeye başladıktan sonra ortaya çıkar. Bunlara gecikme göstergeleri denir. Bu göstergeler de hareketli ortalamalarla birlikte kullanılır. Teknik analizde sıkça kullanılan destek ve direnç konseptleri de oldukça önemlidir.
Örneğin, hisse senedi fiyatı bir hareketli ortalama içinde düşmeye başlayacak şekilde hareket ettiğinde, bu, beklendiği gibi hareket etmeye devam edeceğinin doğrulayıcı bir işaretidir. Diğer popüler momentum göstergeleri, hareketli ortalama yakınsama sapması (MACD), birikim/dağıtım çizgisi ve Aroon’u içerir.
