Fiyat Kazanç veya F/K oranı, hisse senetlerinin veya BIST 100, S&P 500 gibi hisse senedi endekslerinin değerlemelerini karşılaştırmak için kullanılan önemli bir araçtır. Fiyat/Kazanç oranı, bir şirketin hisse senedinin fiyatını şirketin elde ettiği kazançlarla karşılaştırmanıza yardımcı olur. Bu karşılaştırma, piyasaların bir hisse senedine aşırı değer mi yoksa düşük değer mi biçtiğini anlamanıza yardımcı olur.
Bu kılavuzda, F/K oranını derinlemesine inceleyeceğiz, F/K oranının nasıl hesaplanacağını öğreneceğiz ve bunun sağlıklı yatırım kararları vermenize nasıl yardımcı olabileceğinden bahsedeceğiz.
Fiyat Kazanç Oranı Nasıl Hesaplanır?
F/K oranı, hisse senedi fiyatının hisse senedi kazancına bölünmesiyle elde edilir. Örneğin, şirketin hisse senedi 100 TL’den işlem görüyorsa ve şirket yıllık kazançta hisse senedi başına 4 TL üretiyorsa, bu hisse senedinin F/K oranı 25 (100/4) olacaktır. Başka bir deyişle, şirketin mevcut kazançları göz önüne alındığında, yatırımın maliyetinin karşılanması için 25 yıllık birikmiş kazanç gerekecektir.
Hisse senetlerine ek olarak, hisse senedi endeksleri için F/K oranı hesaplanabilir. Örneğin, S&P 500’ün F/K oranı şu anda 19.18. Fiyatlar sürekli dalgalandığı için, hisse senetlerinin ve hisse senedi endekslerinin F/K oranı asla sabit olmayacaktır. Şirketler, genellikle üç ayda bir kazançları ile ilgili raporları paylaştıkça, F/K oranı da değişir.
F/K Oranı Hesaplama için 3 Farklı Yaklaşım
F/K oranının arkasındaki matematik basit olsa da, hesaplama için kullanılan fiyatı veya kazançları çarpanlara ayırmanın birkaç yolu vardır.
Fiyat/Kazanç oranı, belirli bir süre boyunca ortalama bir fiyat kullanılabilmesine rağmen, yaygın olarak hisse senedinin mevcut fiyatı kullanılarak hesaplanır. Ancak, hesaplamanın kazanç kısmına gelince, F/K oranına ilişkin her biri size hisse senedi hakkında farklı şeyler söyleyen üç farklı yaklaşım vardır.
1. Son 12 Aylık Kazanç
Geçmiş kazançları çarpanlara ayırarak gerçek, raporlanmış verileri kullanma avantajına sahip olabilirsiniz, ve bu yaklaşım, şirketlerin değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
Finansal verileri paylaşan birçok web sitesi ve popüler yatırım platformları bu yöntemle hesaplanmış F/K oranını kullanmaktadır. Örneğin, bu sitelerden biri olan YCharts yakın zamanda Microsoft’un F/K oranını yaklaşık 27.02 olarak paylaşmıştır.
2. Gelecekteki Kazançlar
Fiyat-Kazanç oranı, şirketin gelecekteki kazançlarının bir tahmini kullanılarak da hesaplanabilir. İleriye dönük F/K oranı, rapor edilen verilerden yararlanmasa da, piyasanın, şirketin gelecek yıl boyunca göstereceği performans konusundaki tahminlerine dair mevcut en iyi bilgileri kullanma avantajına sahiptir.
3. Shiller F/K Oranı
Üçüncü yaklaşımda, belirli bir süre boyunca ortalama kazançlar kullanılır. Bu yaklaşımın en iyi bilinen örneği, “döngüsel olarak ayarlanmış F/K oranı” olarak da bilinen Shiller F/K oranıdır.
Shiller F/K, fiyatın, enflasyona göre ayarlanmış son on yıldaki ortalama kazançlara bölünmesiyle hesaplanır. Bu yöntem, hisse senedi endekslerinin değerlemelerini ölçmek için yaygın olarak kullanılır.
Fiyat Kazanç Oranı Nasıl Kullanılır?
F/K oranının en yaygın kullanımı, hisse senetlerinin veya borsa endekslerinin değerlemelerini ölçmektir. Oran ne kadar yüksek olursa, hisse senedi, kazancına göre o kadar pahalı olur. Oran ne kadar düşük olursa, hisse senedi o kadar ucuz olur (ve tabii ki şirketin durumu da kötü değilse).
Bu şekilde hisse senetleri ve hisse senedi yatırım fonları “büyüme” ve “değer” yatırımları olarak sınıflandırılabilir. Örneğin, ortalamanın üzerinde bir fiyat-kazanç oranına sahip bir yatırım, büyüme yatırımı olarak sınıflandırılabilir. Şu anda F/K oranı yaklaşık 168 olan Salesforce, büyüyen şirketlerden biridir. Ortalamanın altında bir F/K oranına sahip bir yatırım, değer yatırımı olarak sınıflandırılır (ve tabii şirket para kazanıyorsa ya da şirketin, piyasa tarafından göz ardı edilen ciddi varlıkları varsa).
F/K oranı, iki veya daha fazla şirketi karşılaştırmak için de kullanılabilir. Bu, hisse senedi fiyatının tek başına şirketin genel değeri hakkında hiçbir şey ifade etmediği göz önüne alındığında faydalı olabilir.
